DIR (Listeleme)
Bulunduğunuz dizindeki dosya veya dizinleri listeler. Dir komutu tek başına kullanıldığı zaman aşagıdaki gibi bir liste çıkar.
C:zeybek>dir
C sürücüsündeki birimin etiketi yok
Birim Seri Numarasi 0B26-13D9
C:zeybek dizini
. DIR 01/01/99 20:23 .
.. DIR 01/01/99 20:23 ..
SZEYBEK EXE 1.411.559 02/01/99 20:05 szeybek.exe
XTRAS DIR 01/01/99 20:23 xtras
ICON ICO 2.816 02/01/99 20:05 icon.ico
2 dosya 1.414.375 bayt
3 dizin 137.347.072 bayt bos
C:zeybek>_
Burada DIR ile belirlenmiş olanlar dosya değil dizindir. Diğerleir ise dosyadır. Her bir dosyanın adı, uzantısı, boyutu, son değiştirme tarihi- saati ve uzun dosya ismi görüntülenmektedir.
Uzantısı .EXE, .COM, .BAT olanlar program dosyalarıdır. Bunların isimleri yazılarak çalıştırılabilir.
Bir dizindeki dosya sayısı fazla ise ekrana sığmayacaktır. Sayfa sayfa görüntülemek için DIR /P seklinde /P parametresi kullanılır. Detayları göstermeden sadece isimleri listelemek için DIR /W kullanılır. Daha detaylı bilgi için DIR /V kullanılır.
Bütün dosyaları değil de bir şarta uyan dosyaları listelemek için joker karakter dediğimiz ? ve * karakterleri kullanılır.
Dir *.exe ile uzantısı EXE olan dosyalar
Dir a*.exe ile baş harfi a ve uzantısı EXE olan dosyalar
Dir a*.e* ile baş harfi a ve uzantısının baş harfi e olan dosyalar
Dir a?b*.exe ile baş harfi a ve üçüncü harfi b olan EXE uzantılı dosyalar
Dir *. ile uzantısı olmayan dosyalar
listelenebilir. Buradaki temel kural * işaretinin bütün harfler yerine, ? ise tek bir harf yerine geçmesidir.
Dir komutu ile DOS?ta arama da yapilabilir. /s parametresi verilirse DOS alt dizinlerdeki dosyaları da listeler.
Örneğin önemli.doc isimli bir dosyayı aramak için
Dir önemli.doc /s kullanilabilir.
Liste alınırken sıralama isteniyorsa /O parametresi kullanılır.
Dir /OD ile tarihe
Dir /ON ile ada
Dir /OE ile uzantiya
Dir /OS ile boyuta göre sıralanabilir. Bu parametrelerin önüne - konursa tersi sırada listelenir. Yani Dir/OS ile küçükten büyüğe sıralanırken, Dir/O-S ile büyükten küçüğe doğru sıralanır.
Dir /A ile istenen özelliğe uyan dosyalar gösterilebilir.
Dir/AD ile sadece dizinler
Dir/AH ile gizli dosyalar
Dir/AR ile sadece okunabilir dosyalar
Dir/AS ile sadece sistem dosyalari listelenir.
DİZİN İŞLEMLERİ(CD, MD,RD)
Bir dizine girmek için
CD Dizinismi kullanılır.
Örneğin Windows dizinine girmek için
C:>CD Windows C:WINDIWS>
WindowsSystem dizinine girmek için
C:>CD WindowsSystem
C:WINDOWSSYSTEM>
veya
C:>CD Windows
C:WINDOWS>CD System
C:WINDOWSSYSTEM>
şeklinde kullanılır.
Bir dizinden çıkmak için CD..
C:WINDOWSSYSTEM>CD..
C:WINDOWS>
Ana dizine çıkmak için CD
C:WINDOWSSYSTEM>CD
C:>
Iki üst dizine çıkmak için CD...
C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD...
C:WINDOWS>
Üç üst dizine çıkmak için CD....
C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD....
C:>
Yeni bir dizin oluşturmak için
MD Dizinismi
Örneğin yeni isimli bir dizin oluşturmak için
MD yeni
Bir dizin silmek için
RD Dizinismi
Yeni isimli dizini silmek için
RD yeni
şeklinde kullanılır. Bir dizini bu yöntemle silebilmek için, içinin boş olması gerekir.
Uzun dizin isimlerini DOS altında kullanırken bunları iki şekilde kullanabilirsiniz.
Eğer Windows altında bir DOS oturumu açtıysaniz bu isimler hem standart 8+3 formatında hem de uzun formatında kullanilabilir.
Direkt olarak DOS ortamına geçtiyseniz 8+3?lük kisa formatını kullanabilirsiniz. 8 harften daha uzun bir dosya veya dizin ismi verecekseniz bunu tırnak içinde yazmanız gerekir.
Örneğin en çok kullandığım dökümanlar dizini oluşturmak için :
MD ?en çok kullandigim dökümanlar? şeklinde yazmanız gerekir.
Bu dizin listelendiğinde hem orjinali ile hem de ENÇOKK~1 şeklinde kısa ismi ile gösterilir. Bu dizine girmek için
CD ENÇOKK~1
veya
MD ?en çok kullandigim dökümanlar? yazabilirsiniz.
SÜRÜCÜ DEĞİŞTİRME
DOS?ta her sürücü bir harf ile temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü diğerleri de hard disk ve diğer sürücüler için kullanılır. Sürücü harflerinden sonra ?
kullanılarak o sürücüye geçilebilir.
A: ile disket sürücüye
C: ile de hard diske geçilebilir.
Bir sürücüye geçildikten sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur.
Örneğin bir disketin içeriğini görmek için
C:>A:
A:>Dir
yazabilirsiniz. Veya kısaca
C:> DIR A:
FORMAT (FORMATLAMA,BİÇİMLEME)
Format kelime anlamı olarak düzenleme demektir. Bu ilk alınan disket için doğrudur. Disket DOS?ta kullanılmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atılmasi ile disketteki bütün bilgiler silinmiş olur.
Yanlışlıkla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alinabilir.
Format komutunu harddisk için kullanmak çok tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu kullanacaksınız.
C:> FORMAT A:
Ile disket formatlanir. Bu komuttan sonra sürücüye disket yerleştirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. İsim verdikten sonra disket hakkındaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk kesimlerin bulunup bulunmadığını anlayabilirsiniz. Eğer diskette bozuk kısımlar varsa bunların miktarı da listeden okunabilir.
Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kısımlarını işaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kısımları işaretleyerek buralar bilgi yazılmasini önler.
Ayrıca sistem disketi oluşturmak için de Format komutu kullanilabilir. (Bu is için SYS komutu da kullanılır.)
Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz. Virüs te bir yazılım olduğundan yazılımın tümü silinince virüs te silinmiş olur.
/U parametresi kullanılırsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi diskete yazılmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarılamaz. Disketi silmek istediğinizden eminseniz bu parametreyi kullanarak işlemleri hızlandırabilirsiniz.
/S parametresi ile disketin sistem disketi olarak hazırlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu durumda bu disketi kullanarak bilgisayari açabilirsiniz.
/Q ile hızlı format yapabilirsiniz. Bu işlem bozuk kısımları işaretlemez. Ancak oldukça hızlı bir biçimde disketi boşaltır.
/V:Ad ile disketin ismini belirleyebilirsiniz.
C:>FORMAT a: /q /u /s /v:ali
Komutu ile geri alma bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hızlı formatlar.
Format yapabilmek için FORMAT.COM dosyasına ihtiyaç vardir.
SYS(Sistem Transferi)
Sys komutu ile bir diskete veya harddiske sistem dosyaları transfer edilebilir. Bu dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN dosyalarıdır. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç diğerleri bir diskete normal kopyalama ile kopyalanırsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyaları diskette özel bir yere kopyalanması gerekir. Bu işlemi de SYS veya FORMAT /S komutları yapar.
Sys a: ile diskete
Sys c: ilede harddiske sistem transferi yapılır.
Özellikle harddiskteki sistem dosyaları bozulmuşsa bilgisayarınızı harddiskten açamazsınız. Bu durumda bilgisayarı disketten (içinde sistem dosyaları bulunan bir disket , Windows için açılış disketi mesela) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi yapabilirsiniz. Bu işlemi yapmak için diskette SYS.COM programı bulunmalıdır.
LABEL (Disket etiketi değiştirme)
Format yaparken sizden diskete bir isim(etiket) vermeniz isteniyordu. Bir disketin ismini değiştirmek için onu formatlamak gerekmez. Örneğin harddiskimize başka bir isim vermek için
LABEL C: komutunu kullanabilirsiniz. Sizden 11 harflik bir etiket istenecektir.
LABEL A: komutu disketin etiketini değiştirmek için kullanılır.
Bu programın ismi LABEL.EXE?dir
DATE, TIME ( Tarih ve Saati değiştirme)
Bilgisayarin tarihi ve saati bu iki komutla öğrenilip değiştirilebilir. Date tarihi, Time ise saati belirtmek için kullanılır.
Date yazarsanız asagidaki gibi önce şu anki tarih gösterilecek ve yeni tarihi girmeniz istenecektir. Eğer tarihi değiştirmek istemiyorsanız Enter tuşuna basarak geçebilirsiniz.
C:>date
Geçerli tarih Paz 05/01/1999
Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_
C:>date
Geçerli tarih Paz 03/01/1999
Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_
DOSKEY
DOS?ta bütün komutları klavyeden girmemiz gerekir. Her sefer uzun uzadıya komut yazmak bazen sıkıcı olabilir. Bunun yerine Doskey programını bilgisayar açılırken bir kez çalıştırarak DOS?un yazdığınız komutları hatırlamasını sağlayabilirsiniz. Bu programı bilgisayarın her açılışında çalıştırabilmek için Autoexec.bat dosyasına yazabilirsiniz. Bu dosya içine C:windowscommanddoskey satırını ekleyin. Bundan sonra yukarı ve aşağı tuşlarını kullanarak daha önce yazdığınız komutlara kolayca ulaşabilirsiniz.
DOS ortamında iken DOSKEY.COM programını çalıştırmak için bu dosyanın bulunduğu dizin içine gidilir ve adı yazılarak enter tuşuna basılır.
kullanılarak o sürücüye geçilebilir.
