-
byqraphix
Uzman Üye
|
 23.10.2009, 16:18 (UTC)
Mesaj konusu: Kırık Cam Teorisi [Genel Kültür] |
|
|
Üniversitede ikinci (2) sınıftayız. Dersimiz Türk Vergi Sistemi. Hocamız cezalardan bahsediyor. Vergi borcunu yatırmayan mükelleflere bazen meblağın cüz’iliğinden ötürü cezası tebliğ edilmiyormuş. Atılan taş kurbağayı ürkütmüyor kabilinden devlet cezayı affa gidebiliyormuş fakat genellikle bu olmuyormuş. Devlet kendisine 1 ytl borcu olan vatandaşa 2 ytl posta masrafı yaparak cezasını tebliğ ediyormuş. Çoğu zaman gazetele sayfalarında ironik bir şekilde eleşitirlen bu vak’aları devlet görmezlikten mi geliyordu? Yoksa bu davranışın arkasında muhkem bir bilinç mi vardı? Sınıftan arkadaşlarla bu konuda tartışmaya tutuşuyoruz. Onlar bu olayın adını ahmaklık,kırtasiyecilik ve hantal bürokrasi koyuyorlar. Onlara sayısal yönde tek boyutlu düşündüklerinde haklı olduklarını ama gerçeğin öyle olmadığını anlatmaya çalışıyorum. Doğruydu , 1 ytl kazanmak için 2 ytl masraf ediyordu devlet. Arsito mantığına göre daha baştan hazine 1 ytl zararda görünüyordu fakat kazın ayağı öyle değildi ; 1-2 = -1 eşitliği herzaman sağlanmıyordu.Babam hep şu hatırlatmayı yapardı : “Bak oğlum devletin paslanmış demirden çay kaşığını alsan yerine alın size yirmi dört ayardan yenisi,desen yine de devlet o eski paslanmış kaşığını ister”. Geri planda bu ısrar işliyordu. Devlet varlığını göstererek 2 ytl ‘ye otoritesini hissettiriyordu. Her vakit uyanık olduğunu bildiriyor küçük cezaların bile gözden kaçmadığını göstererek anında müdahaleyle suçları önlüyordu.Bu niyette veya daha büyüklerinde olanları daha o anda caydırıyordu.Lineer mantığa göre yanlış olan sosyal boyutlu bu davranışın bilim dünyasındaki izdüşümüne geçen gün büyük bir tesadüf sonucu ulaşdım.Arayan kardeşimdi.Araştırmayı yapan ise Philip Zimbardo.Devamına buyrun…
Kardeşim : Abi az önce hocamız kriminoloji dersinde kırık cam teorisini sordu.Biliyor musun,biliyorsan bana anlatabilir misin?
Kardeşimin Abisi : Kırık Cam mı? Allah Allah?!! Kelebek Etkisi olmasın?
Kardeşim : Hayır abi, Kırık Camlar Teorisi.Hatta işletme biliminde bile kullanılıyormuş. Pazarlama alanında falan.
Kardeşimin Abisi: Tamam, araştırayım. Hangimiz önce işe yarar bir şeyler bulursa arasın, tamam?
Kardeşim : Tamam abi…
Kırık Cam Teorisi
“Suçlarla mücadeleyi nasıl başardın?” sorusuna Guiliani’nin cevabı: “Metruk bir bina düşünün. Binanın camlarından biri bile kırık olsa, o camı hemen tamir ettirmezseniz, çok kısa sürede, oradan geçen herkes bir taş atıp, binanın tüm camlarını kırar. Ben ilk cam kırıldığında hemen tamir ettirdim.
Bir elektrik direğinin dibine ya da bir binanın köşesine, biri, bir torba çöp bıraksın. O çöpü hemen oradan kaldırmazsanız, her geçen, çöpünü oraya bırakır ve çok kısa bir sürede dağlar gibi çöp birikir. Ben ilk konan çöp torbasını kaldırttım.”
Bir sokağın suç bölgesine dönüşme süreci önce tek bir pencere camının kırılmasıyla başlıyor. Çevreden tepki gelmez ve cam hemen tamir edilmezse, oradan geçenler o bölgede düzeni sağlayan bir otorite olmadığını düşünüyor, diğer camları da kırıyor. Ardından daha büyük suçlar geliyor; bir süre sonra o sokak, polisin giremediği bir mahalleye dönüşüyor.
Bunu anlayan New York polisi, önce küçük suçların peşine düşmüş. Metroya bilet almadan binenleri, apartman girişlerini tuvalet olarak kullananları, kamu malına zarar verenleri, hatta içki şişelerini yola atanları bile yakalayıp haklarında işlem yapmış.
Polis bu kararlılığıyla “Küçük müçük, bizim için hiç fark etmez; bu sokağın, metro istasyonunun veya mahallenin suç üreten bir bölge olmasına izin vermeyeceğiz.” demiş.‘Kırık Cam Teorisi’ ABD‘li suç psikologu Philip Zimbardo‘nun 1969‘da yaptığı bir deneyden ilham alarak geliştirilmişti. Zimbardo, suç oranının yüksek olduğu, yoksul Bronx ve daha yüksek yaşam standardına sahip Palo Alto bölgelerine birer 1959 model Oldsmobile bıraktı. Araçların plakası yoktu, kaputları aralıktı. Ve olup bitenleri gizli kamerayla izledi.
Bronx’taki otomobil üç gün içinde baştan aşağıya yağmalandı. Diğerine ise bir hafta boyunca kimse dokunmadı. Ardından Zimbardo ile iki öğrencisi ’sağ kalan’ otomobilin yanına gidip çekiçle kelebek camını kırdı. Daha ilk darbe indirilmişti ki çevredeki insanlar (zengin beyazlar) da olaya dahil oldu. Birkaç dakika sonra o otomobil de kullanılmaz hale gelmişti. “Demek ki” diyordu Zimbardo, “ilk camın kırılmasına ya da çevreyi kirleten ilk duvar yazısına izin vermemek gerek. Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz.”
Not : Prof Dr. İsmail KARA ve Dr.Zeki Yüksekbilgili ' ye araştırmalarından ötürü teşekkür ediyorum…______________ Ve sonunda 3.Yıl Etkinlikleri 2 Ay öncesinden büyük bir yarışmayla başladı...
Ayrıntılı bilgi : http://byqraphix.tr.gg/3-.-Y%26%23305%3Bl-Etkinlikleri.htm |
|
