Piyasaya çıkacak olan TL'ler ÇOK KÜLTÜRLÜ bulundu
AKŞAM GAZETESİ O TL'LERİ KÜLTÜRLÜ TL DİYE MANŞET YAPTI
Türkiye dört yıl aradan sonra yeniden Türk Lirası dönemine geçiyor. Yeni banknotlar dün görücüye çıktı. Banknotların ön yüzlerinde ‘Gülümseyen Atatürk’ fotoğrafları, arkasında ise isimlerini neredeyse unuttuğumuz bilim adamı ve yazarların portresi yer aldı. Türk Lirası 1 Ocak’ta tedavüle giriyor
Altı sıfır atarak 2005 yılında Yeni Türk Lirası’nı kullanmaya başlayan Türkiye, 4 yılın ardından Türk Liralı döneme geçiyor. 1 Ocak 2009’dan itibaren tedavüle girecek yeni banknotlar dün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın katılımyal kamuoyunu tanıtıldı. En küçüğü 5 TL olan banknotların en büyüğü 200 TL. 200’lük banknotlar ilk kez 1 Ocak’ta hayatımıza giriyor.
Banknotların ön yüzünde Atatürk’ün gülümsediği 3 portresi ile ay-yıldızlı motifler yer aldı.
Yeni banknotlardaki en dikkat çeken özellik ise Yunus Emre dışında toplumun ismini hemen hatırlayamayacağı isimlere yer verilmesi oldu. Daha önce baraj ve tarihi eserlerin kullanıldığı arka yüzde Türk bilim adamı ve yazarların portreleri konuldu. Ön yüzde ise bu kişilerin ilgilendikleri alana ilişkin figürler işlendi. Arka yüzdeki portreler Banka Meclisi tarafından şu kriterlere göre seçildi: “Bilim insanı veya sanatçı olmaları, toplumumuzdan yetişmiş, herhangi bir tartışmaya yer bırakmayacak şekilde milli değer olmaları, evrensel değer taşımaları, herhangi bir siyasi görüşle özdeşleştirilmemeleri, tüm topluma mal olacak kişilikler olmaları, daha önce tedavüle çıkarılan banknotlarda veya diğer ülke paralarında yer almamış olmaları.”
MADENİ PARALAR SÜSLENDİ
MADENİ paraların ön yüzünde ay-yıldız motifi ile birlikte sırasıyla “Kardelen çiçeği motifi, hayat ağacı motifi, Rumi motif, Kufi yazı ile geçme desen, Boğaziçi Köprüsü motifi ve bitki formlu bordür-Rumi motif” kullanıldı.
Artık isimlerini unutmayacağız
100 TL: Buhurizade Mustafa Efendi (Itri): 17. yüzyılın büyük bestekârı. Klasik Türk Müziğinin kurucusu olarak biliniyor.
200 TL: Yunus Emre, Anadolu’da tasavvuf akımının ve Türkçe şiirin öncülerindendir. İnsan sevgisine dayanan bir görüşü geliştirmiştir. Yunus Emre şiirlerinde insan, Tanrı, birlik, sevgi, yaşama sevinci, barış, evren, doğum, ölüm, erdemlilik gibi temaları büyük bir ustalıkla işlemiştir. Yunus’a göre insanla Tanrı arasında özdeşlik vardır.
Banknotta ilk kadın
50 TL: Ön yüzde Atatürk’ün yanında hokka ve tüy kalem motifi bulunuyor. Arka yüzde Fatma Aliye Hanım (Fatma Aliye Topuz) yer alıyor. 1862 - 1936 yılları arasında yaşamış Türk edebiyatının ve İslam coğrafyasının ilk kadın romancısı ve ilk Türk kadın felsefecisi. Beş roman yayımlayan Fatma Aliye Hanım aynı zamanda kadın haklarını sorgulayan kişilerden biri. Madeni 50 kuruşlarda fotoğrafı kullanılan ilk kadın Sabiha Tansuğ’du. Fatma Aliye banknottaki ilk kadın oldu.
20 TL: Ön yüzünde Atatürk portresi yanında Gazi Üniversitesi rektörlük binasının çizgisel bir çalışması, mimarinin 3 boyutlu yapısını simgelemek üzere küp, kare ve silindir formları yer aldı. Arka yüze ise 20. yüzyıl başlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve I. Ulusal Mimarlık akımının önde gelen isimlerinden olan Kemalettin Bey’in portresi konuldu.
10 TL: Türkiye’nin yetiştirdiği önemli matematikçilerden biri olan Ord. Prof. Cahit Arf yer aldı. Arf, kendi adıyla bilinen teoremleriyle dünya çapında tanınmıştı.
5 TL: Türk bilim adamı Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı yer aldı. Sayılı bilim tarihi alanında çok sayıda eser vermiş ve Türk bilim tarihini dünyaya tanıtmıştı. Banknotun arka yüzünde yine bilim tarihindeki bazı önemli olayları sembolize etmek üzere güneş sistemi, atomun yapısı, DNA gibi motifler de kullanıldı.
Numuneleri Erdoğan’a kaptırmadı
MERKEZ Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, paraların tanıtımın ardından soruları yanıtladı. Yılmaz, “Enflasyon yükselirse, paranın satın alma gücü düşer. Yeni parada enflasyon karşısında aşınma olmayacak. Mevcut politikalardan taviz vermezsek, bu çalkantıdan rahatlıkla çıkarız dedi.”
Başbakan Tayyip Erdoğan ise konuşmasında, 1 Ocak 2009’dan itibaren asli para birimi olan, yenilenmiş, itibarı, değeri ve saygınlığı artmış Türk Lirası’na dönüldüğünü belirterek, Türkiye’nin geçmişte yüzde 125’lere varan enflasyon oranlarına ulaştığını kaydetti. Toplantı sonunda Erdoğan Yılmaz’dan numuneleri istedi. Ancak Yılmaz, bu isteği nazikçe geri çevirdi.
YTL bir yıl sonra kalkıyor
YTL ve TL banknotlar, 2009 yılı boyunca birlikte kullanılacak. YTL banknotların ve madeni paraların tedavül süresi, 31 Aralık 2009’da sona erecek. Bu tarihten sonra banknotlar 10 yıl, madeni paralar ise 1 yıllık zaman aşımı süresi boyunca Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinden değiştirilecek.Seri numaraları 9’dan 10 haneye çıktı. Paraların ön yüzünde arka yüzünde yer alan portreyle ilişkili motiflere yer verildi.
Kalpazanların işi çok zor
YENİ banknotlarda, 12’si açıklanan 16 güvenlik önlemi yer aldı. İşte onlardan bazıları:
Emniyet şeridi: Tüm banknotlarda kağıda gömülü olarak yer alıyor. Banknot ışığa tutulduğunda her 2 yüzden de kesintisiz bir hat şeklinde görülüyor.
Filigran: Ön yüzünde yer alan Atatürk portresinin küçüğü ile kupür değerini gösteren sayıdan oluşuyor. Banknot ışığa tutulduğunda her 2 yüzden de görülebiliyor.
Holografik şerit folyo: Türkiye ve dünyada ilk kez uygulandı. Banknotların ön yüzünde bulunuyor. Banknot hareket ettirildiğinde parlak ve renkli yansımalar veriyor. Kontrolü en kolay özellik.
Kabartma baskı: Orta bölümde kupür değerini gösteren sayılar ve yazılarda kabartma baskı bulunuyor.
Gizli görüntü: Portrenin sağ alt tarafında, yedigen şeklin içinde, banknota yatay konumda göz hizasında bakıldığında kupür değerini gösteren gizli görüntü bulunuyor. TL banknotlar, yatay olarak tutulduğunda, bu özelliği ekrandaki gibi net şekilde görülebiliyor.
Bütünleşik görüntü: Banknotlar, ışığa tutulduğunda, sol üst kenarda yer alan şekiller, arka yüzdeki şekillerle birleşerek kupür değerini oluşturuyor.
UV özellikleri: 5 farklı özellik içeren ultraviyole güvenlik özellikleri, özellikle para ile doğrudan ilgili meslekler için büyük önem taşıyor. Banknot kağıdında UV ışık altında parlama bulunmuyor.
Görme engelliler rahat edecek
BANKNOTLARIN ön yüzünün sol üst kenarında Braille alfabesinden yararlanılarak noktalara yer verildi. Dokunulduğunda hissedilirken, noktaların sayısına ve yerleşim şekline göre kupür değerleri kolaylıkla anlaşılabiliyor. Banknotlardaki boyut farkı da tanımayı kolaylaştırıyor.
Çocuklara parayı çabuk öğrenecek
Merkez Bankası, yeni paranın tanıtımı için çocuklara yönelik özel broşür hazırladı. Banknotlar üzerindeki isimler karikatür-lerle tanıtıldı.
Eleştiren de var beğenen de
TÜRK bilim ve sanat insanların yeni banknotlarda yer alması olumlu bulunurken kimi eleştirilere de hedef oldu.
Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nilüfer Narlı yeni paraların üzerinde tek kadının fotoğrafının yer almasına tepki gösterdi. Mimar Sinan Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yaşar Çoruhlu ise “İsimlerin seçiminde geniş
tabanlı bir kurul oluşturulmalıydı” dedi.
Çoruhlu “İsimler seçilirken bir bilim kurulunun toplanıp Türk kültüründe mihenk taşı oluşturmuş kişileri belirlemesi gerekirdi. Elbetteki bu isimlere bir sözümüz yok. Örneğin Ord. Sayılı’nın atası olan Uluğ Bey neden yok. Matematik alanında Harezmi, Ali Kuşçu gibi isimler de olabilirdi”diye konuştu.
______________
